Halmashauri ya Wilaya ya Meru ina jumla ya shule 57 za Sekondari, kati ya hizo Shule 29 zinamilikiwa na Serikali na Shule 28 zinamilikiwa na taasisi zisizo za Serikali. Katika shule 29 za serikali, shule tatu (3) zina kidato cha Tano na Sita ambazo ni Maji ya Chai, Kisimiri na Makiba.
Aidha shule zisizokuwa za serikali zenye kidato cha Tano na Sita ni pamoja na St.Mary’s Duluti, Makumira, Mariado, Usa River Seminary, Ailanga, Star High school, Ngarenanyuki, Tanzania Adventist, Hebron na Jude Moshono.
1.1 Idadi ya Walimu
Halmashauri ya Wilaya ya Meru ina jumla ya walimu 1,318 katika shule za Sekondari za serikali kwa takwimu za Mei, 2017 kwa mchanganuo ufuatao:-
Jedwali Na. 1: Mahitaji ya walimu kwa masomo
MASOMO
MAHITAJI
WALIOPO
UPUNGUFU
ZIADA
Sayansi na Hisabati
204
139
65
0
Biashara
24
12
12
0
Sayansi ya Jamii
705
1155
00
450
Jumla
910
1,318
77
450
Aidha mwezi APRIL 2017 Serikali iliajiri walimu wapya wa Sayansi na Hisabati ambapo Halmashauri ilipangiwa walimu 11 kati ya hao walimu 10 wameripoti vituoni na tayari wameanza kazi.
1.2 Uandikishaji Wanafunzi wa Kidato cha Kwanza 2017
Jumla ya wanafunzi 4,352 (wavulana 1964, wasichana 2,388) wamechaguliwa kuanza kidato cha kwanza mwaka 2017. Hadi tarehe 17 Mei, 2017 wanafunzi ambao wamekwisha kuripoti shuleni ni wanafunzi 3,551 (Wavulana 1572 na wasichana 1979) ambao ni sawa na 84% ya wanafunzi wote waliochaguliwa.
Aidha kulikuwa na changamoto katika kuwapokea wanafunzi wa kidato cha kwanza, ikiwemo upungufu wa madarasa, viti na meza. Hatua zilizochukuliwa katika kukabiliana na changamoto tajwa ni pamoja na kutumia Tsh.62,492,300 za mapato ya ndani kukamilisha ujenzi wa vyumba vya madarasa 15 kwenye shule zenye upungufu. Pia kiasi cha Tsh.19,684,384 kutoka mapato ya ndani kimetumika kwa ajili ya kununua meza/viti 328 kwa ajili ya wanafunzi.
1.3 Mahitaji ya Miundo Mbinu
Mahitaji ya Miundombinu ya elimu ambayo ni vyumba vya madarasa, nyumba za walimu, ofisi, vyoo vya wanafunzi na walimu ni kama yanavyoonekana hapo chini.
Jedwali Na. 2: Miundombinu ya shule za sekondari.
Aina ya Miundo Mbinu
Mahitaji
Yaliyopo
Upungufu
Maabara
87
56
31
Nyumba za Walimu
910
96
814
Jengo la Utawala
29
19
10
Vyumba vya Madarasa
361
319
42
Matundu ya Vyoo.
613
392
221
Maktaba
29
5
24
1.4 Meza na Viti vya wanafunzi
Halmashauri ya Wilaya ya Meru kwa sasa ina idadi ya wanafunzi 11,736 hivyo kufanya mahitaji ya meza na viti kuwa11,736. Aidha kuna baadhi ya shule ndani ya Halmashauri zina upungufu wa viti 935 na meza 786 lakini pia kuna baadhi ya shule ndani ya Halmashauri zina ziada ya viti 2,185 na meza 1,892. Shule hizi zipo katika kata tofauti tofauti hivyo ni changamoto kuhamisha viti au meza kutoka shule moja kwenda shule nyingine kwa kuwa samani hizi zilitengenezwa kwa nguvu ya jamii za kata husika. Ili kukabiliana na changamoto hii viti/meza za ziada zimehamishwa kutoka shule zenye utoshelevu kwenda kwenye shule zenye upungufu.
Jedwali Na. 3
Idadi ya Shule
29
Idadi ya Wanafunzi
11,736
Idadi ya Samani
MAHITAJI
YALIYOPO
UPUNGUFU
ZIDIA
VITI
MEZA
VITI
MEZA
VITI
MEZA
VITI
MEZA
11736
11736
12986
12945
935
786
2185
1892
1.4 TAARIFA YA KINA KUHUSU MIRADI YA ELIMU SEKONDARI
Jedwali Na.4
S/N
AINA YA MRADI
MAHALI ULIPO
MWAKA ULIPOANZA
GHARAMA ZA MRADI
WAHUSIKA WA GHARAMA
JINA LA MRADI
GHARAMA ZA KUKAMILISHA
HATUA YA MRADI
WANUFAIKA
1
UJENZI WA MADARASA 2, NYUMBA MOJA YA WALIMU (SIX IN ONE) MATUNDU MAWILI(2 STANCES) NA MATUNDU MANANE YA WANFUNZI ( 8 STANCES)
MALULA SEKONDARI
2014/15
221,637,000
WORLD BANK
MMES II
221,637,000
MRADI ULIKAMILIKA
WANAFUNZI 80 WALIMU SITA NA WANAFUNZI 331 WA SEKONDARI MALULA
2
UJENZI WA MADARASA 2, NYUMBA MOJA YA WALIMU (SIX IN ONE) MATUNDU MAWILI(2 STANCES) NA MATUNDU MANANE YA WANAFUNZI ( 8 STANCES
MOMELA SEKONDARI
2014/15
222,000,000
WORLD BANK
MMES II
222,000,000
MRADI ULIKAMILIKA
WANAFUNZI 80 WALIMU SITA NA WANAFUNZI 387 WA SEKONDARI MOMELA
3
UJENZI WA MATUNDU 8 YA VYOO VYA WANAFUNZI ( 8 STANCES) NA MATUNDU MAWILI YA WALIMU( 2 STANCES)
KITEFU
2014/15
20,000,000
WORLD BANK
MMES II
20,000,000
MRADI ULIKAMILIKA
WANAFUNZI 240 NA WALIMU 42 WA SHULE YA SEKONDARI KITEFU
4
UJENZI WA MADARASA MAWLI ( 2 CLASSROOMS) MATUNDU 8 YA VYOO VYA WANAFUNZI ( 8 STANCES)
LAKITATU SEKONDARI
2014/15
64,423,500
WORLD BANK
MMES II
64,423,500.00
MRADI UMEKAMILIKA
WANAFUNZI 275 WA SHULE YA SEKONDARI LAKITATU.
5
UJENZI WA MATUNDU MAWILI YA VYOO VYA WALIMU
POLI SEKNDARI
2016/17
4,907,654.47
WORLD BANK
P4R
4,907,654.47
MRADI UKO KATIKA HATUA YA UKAMILISHAJI
WALIMU 45 WA SHULE YA SEKONDARI
6
KUKAMILISHA MIUNDO MBINU YA MAABARA MOJA
SAKILA SEKONDARI
2016/17
6,756,379.60
WORLD BANK
P4R
6,756,379.60
MRADIUMEKAMILIKA
WALIMU 45 WA SHULE YA SEKONDARI
7
KUKAMILISHA MIUNDO MBINU YA MAABARA MOJA
LAKI TATU SEKONDARI
2016/2017
6,500,000.00
WORLD BANK
P4R
6,500,000.00
MRADI UKO KATIKA HATUA YA UKAMILISHAJI
WANAFUNZI 241 PAMOJA NA WALIMU 38
8
KUKAMILISHA VYUMBA VIWILI VYA MADARASA
NKOANEKOLI SEKONDARI
2016/2017
11,000,000.00
WORLD BANK
P4R
11,000,000.00
MRADI UKO KATIKA HATUA YA UKAMILISHAJI
WANAFUNZI 178 WA SHULE YA SEKONDARI MIRIRINI
9
UJENZI WA MATUNDU 8 VYOO VYA WANAFUNZI
MIRIRINI SEKONDARI
2015/2016
22,284,600
WORLD BANK
P4R
22,284,600.00
MRADI UMEKAMILIKA
WANAFUNZI 106 WA SHULE YA SEKONDARI NKOANEKOLI
10
UJENZI WA MABWENI 2,VYUMBA VYA MADARASA 8 NA MATUNDU 20 YA VYOO VYA WANAFUNZI.
KISIMIRI SEKONDARI
2016/17
480,000,000.00
WORLD BANK
P4R
480,000,000.00
MRADI UMEKAMILIKA.
1.6 Taaluma na Ufaulu
Kulingana na takwimu za Baraza la mitihani Tanzania (NECTA), ufaulu wa kidato cha nne (CSEE) kwa miaka mitatu iliyopita ni kama inavyoonekana kwenye jedwali hapa chini.
Jedwali Na. 6: Ufaulu wa Kidato cha nne kuanzia mwaka 2013 hadi 2016
S/N
Mwaka
% ya Ufaulu
1
2016
76.23
2
2015
71.07
3
2014
74.32
4
2013
53.76
Aidha mtihani wa kidato cha sita (ACSEE) asilimia ya ufaulu (Daraja la I, hadi IV) kwa mujibu wa tathmini ya matokeo ni kama ifuatavyo
Jedwali Na. 5: Ufaulu wa Kidato cha sita kuanzia mwaka 2014 hadi 2016
S/N
Mwaka
% ya Ufaulu
1
2016
93.4
2
2015
99.6
3
2014
99.3
Katika mitihani ya kitaifa mwaka 2016 Halmashauri ya Meru imeshika nafasi mbalimbali kama inavyoonekana kwenye Jedwali lifuatalo.
Jedwali Na. 6: Nafasi za Kimkoa na Kitaifa
Kidato
Nafasi Kimkoa
Nafasi Kitaifa
Kidato cha II
01
06
Kidato cha IV
01
19
Kidato cha VI
Shule ya Kisimiri ilikuwa ya Kwanza Kitaifa
Katika kuhakikisha ufaulu unafikia asilimia 80 kwa kidato cha nne kama ilivyoainishwa kwenye Mpango wa Matokeo Makubwa sasa - BRN, Halmashauri inafanya jitihada mbalilmbali. Miongoni mwa jitihada zinazochukuliwa ni kurekebisha ikama kwa walimu wa masomo ya sayansi na hisabati, kutoa motisha kwa walimu kwa shule zitakazofanya vizuri kitaifa, kukamilisha ujenzi wa maabara za sayansi pamoja na kusimamia na kufuatilia kwa karibu ufundishaji shuleni.
1.7 Mpango wa Chakula
Shule zote 29 zimekuwa zikiendesha mpango wa chakula ambapo wazazi/walezi wanachangia huduma hiyo. Tangu utaratibu wa elimu bure kuanza huduma hii imekuwa haitolewi kwa ufanisi kwa kuwa baadhi ya wazazi wanaamini kuwa huduma hiyo inapaswa kutolewa bure. Shule zimehimizwa kupitia vikao vya bodi na wazazi kuhamasisha wazazi na kutoa elimu toshelevu kuhusu waraka wa elimu bure ili kukubaliana kwa kupitia mijadala ya wazi namna ya kuchangia huduma ya chakula kwa kuomba vibali Ofisi ya Mkuu wa Mkoa pale ambapo huduma hiyo inahitaji mchango wa fedha.
1.8 CHANGAMOTO.
Zifuatazo ni baadhi ya changamoto zinazoikabili elimu ya sekondari katika Halmashauri ya Meru:-
S/N
CHANGAMOTO
MKAKATI WA KUKABILIANA NA CHANGAMOTO.
1
Upungufu wa walimu Sayansi/Hisabati hivyo masomo hayo kutofundishwa ipasavyo.
Halmashauri imewasilisha mahitaji ya walimu hao wa sayansi TAMISEMI, kwa mwaka 2016/17 walimu 10 wameajiriwa.Shule zinahimizwa kushirikiana na wazazi kuchangia kuwalipa walimu wa sayansi na Hisabati wanaoajiliwa kwa muda ili kukabili uhaba.
2
Upungufu wa nyumba za walimu hasa kwa shule zilizoko pembezoni mfano Maruvango,Miririny,Mbuguni Makiba.
Bodi za shule na jamii zinahimizwa kutafuta wahisani wa kuchangia ujenzi wa nyumba za walimu.
Aidha jamii inahimizwa kuwatafutia walimu nyumba za kupanga zilizo jirani na shule.
3
Kusuasua kwa huduma ya chakula cha mchana kwa sababu ya uelewa usio sahihi kuhusu wajibu wa wazazi kuendelea kuchangia huduma ya chakula kwa shule za kutwa.
Kutoa elimu kwa wazazi kupitia vikao vyao na kuomba vibali vya kuchangia ofisi ya katibu tawala mkoa.
4
Upungufu wa majengo ya utawala (administration blocks) unaosababisha shule 21 kutumia vyumba vya madarasa kama majengo ya utawala.
Upungufu wa samani za ofisi unaosababisha walimu kutumia viti na meza wanafunzi.
Vipaumbele vya ujenzi vielekezwe kwenye ujenzi wa ofisi za shule na shule zitenge fedha kidogo kidogo kwenye fedha za elimu bure kwa ajili ya kununua samani za ofisi.
5
Wanafunzi wa kidato cha kwanza kutoripoti kwa wakati na wengine kuhamia shule zenye hosteli/bweni za Halmashauri nyingine za mkoa huu na nje ya mkoa au kwenda shule binafsi hivyo lengo la uandikishaji kutofikiwa kwa 100%.
Watendaji wa kata,maafisa elimu kata kuendelea kufuatilia walipo na hatua za kisheria kuchukuliwa dhidi ya wazazi wanaozembea kuwaleta watoto wao shule.
Ujenzi wa mabweni au hosteli upewe kipaumbele kwenye mipango ya ujenzi wa miundo mbinu ya shule.
